Бугунги кунда туризмнинг дунё иқтисодидаги ўрни беқиёс, соҳа жадал ривожланиб бормоқда. Ўзбекистонда туризмни ривожлантириш бўйича чора-тадбирлар ишлаб чиқилмоқда, Давлатимиз раҳбари томонидан қатор фармонлар имзоланди. Хорижлик сайёҳларга кўплаб шарт-шароитлар яратиб берилмоқда.
Мамлакатимиз туризм индустрияси жадал ривожланиши учун қисқа муддатда энг қулай шарт-шароит, иқтисодий, маъмурий ва ҳуқуқий муҳит яратилди. Соҳада ҳусусий секторнинг устувор иштирокини таъминлаш, унинг рақобатдошлиги ва кўрсатилаётган хизматлар сифатини янада ошириш, янги иш ўринлари ташкил этиш, миллий туризм маҳсулотларини жаҳон бозоридан фаол илгари суриш мақсадида кенг-кўламли ишлар олиб борилмоқда.
Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, соҳани ривожлантиришда жаҳон тажрибасидан фойдаланиш муҳим аҳамият касб этади. Хусусан, бу борада қардошларимиз Туркиянинг эришган натижаларини ўрнак қилиб олса бўлади. Туркия қандай қилиб, ҳар йили 40 миллионга яқин сайёҳларни қабул қилувчи оммавий туризм мамлакатига айлана олди?
Ўтган асрнинг 50-йилларида ўн бир олтин қоидаларни ўз ичига олган туризмни ривожлантириш омилларини ўз ичига олган эслатма чоп этилган экан. Айнан шу қоидаларга амал қилиниши Туркиянинг бугунги кунда хориждан сайёҳ қабул қилиш бўйича жаҳоннинг 6-мамлакатига айланишига замин яратгани шубҳасиз.
Қуйида эътиборингизга, “Сайёҳ: нимадир, кимдир” дея номланган, 70 йил аввал ёзилган Турк туризмининг 11 олтин қоидалари ўрин олган эслатманинг матнини келтириб ўтмоқдамиз.
✔ 1. Сайёҳ аввало меҳмон эканини назарда тутиб, унга меҳмондўстлигимизни кўрсатишимиз керак. Биз унга келган жойидаги барча энг қизиқарли масканларни кўрсатишга ҳаракат қилишимиз лозим
✔ 2. Агар сайёҳ чарчаган ёки ўз ишлари, дўстлари ва оиласи билан банд бўлса, унинг атрофида ўралашиб безовта қилмаслик лозим. Аммо, сайёҳга ёрдам ёки бирор хизмат зарур бўлса, унга бор эътиборни қаратиш зарур.
✔ 3. Агар бизнинг шаҳримиз, қишлоғимизга саёҳ ёки саёҳлик гуруҳи келса, кексаю ёш барчамиз уларни очиқ юз ва хушмуомалалик билан кутиб олишимиз керак.
✔ 4. Агар сайёҳ йўл бўйлаб машинасида кетаётган бўлса, биз уларни қўлларимизни силкитиб олқишлашимиз керак. Айниқса, буни мактаб ўқувчилари ва ёшлар амалга оширишлари лозим. Ўзга юртда юрган сайёҳни ҳеч нарса бунчалик қувонтира олмайди.
✔ 5. Агар биз тилни билмасак ҳам сайёҳга кўмак беришимиз мумкин. У ўз муаммосини ҳаракатлар орқали билдириши мумкин. Сиз ҳам унга шундай қўл ҳаракатлари орқали тиллашиб, ёрдам берсангиз бўлади. Сайёҳга яқин келмай, унга ёрдам бермаслик жуда катта хатодир.
✔ 6. Агар саёҳнинг машинаси бузилиб қолса, йўлидан адашган бўлса, манзил сўраса, емакхона ёки тунаш учун жой топа олмаган бўлса, биз албатта унга ёрдам беришимиз керак.
✔ 7. Ким сайёҳни алдамоқчи ёки ундан фойдалани қолмоқчи бўлса, биз унга қаршилик қилишимиз лозим. Бундай ҳолатга гувоҳ бўлсак, зудлик билан мутасаддига, жандарм ёки полициячи хабар бериш керак.
✔ 8. Биз сайёҳга ейиш ва ичиш учун энг яхшиларини, энг сархил ва тозаларини беришимиз керак.
✔ 9. Туризм энг муҳим омил - тозалик. Бизнинг ошхоналар, меҳмонхона, хостел, барча анжомлар – барчаси соф, тоза бўлиши керак.
✔ 10. Биз кўрсатилган хизмат ёки сотилган маҳсулот учун сайёҳдан таннарҳдан ортиғини сўрамаслигимиз лозим. Биз уни алдамаслигимиз керак.
✔ 11. Бутун дунёга донғи кетган туркча меҳмондўстлик имиджига путур етказмаслигимиз лозим.
Айнан шу олтин қоидаларга 70 йилдан бери амал қилиниша натижасида Туркия сайёҳлар учун ўта мафтункор ўлкага айланди. 2019 йил якунларига кўра мамлакатга 50 миллионга яқин туристлар ташриф буюрди. Юрт ғазнасига эса бундан 35 миллиард долларга яқин маблағ келиб тушди.
Туркия тажрибасини юртимизда қўллаш, мана шу эсалатмаларга айнан амал қилиш бизга жуда катта фойда келтиради. Ҳеч нарсага ўзгартирмай 11 қоидани амалиётган тадбиқ этилишнинг ўзи Ўзбекистон туризми тараққиётида туб бурилиши ясайди.
Анвар Икрамов
